Tangram to siedmioelementowa łamigłówka-układanka, bardzo chętnie wykorzystywana na lekcjach matematyki i edukacji wczesnoszkolnej.
Pochodzi z Chin, gdzie wymyślano ją ponad 3 tysiące lat temu. Podstawowa forma tangramu to kwadrat złożony z siedmiu części: pięciu trójkątów prostokątnych o różnej wielkości, jednego kwadratu oraz jednego równoległoboku. Każdy pojedynczy element tangramu nazywany jest kamykiem lub tanem. Ta druga nazwa wiąże się z legendą o powstaniu układanki. Według przekazów, łamigłówka została stworzona przez chińskiego uczonego o imieniu Tan, który chciał zaciekawić geometrią swoich uczniów. Inna legenda dotycząca powstania tangramu to opowieść o zazdrosnym bogu, który skruszył niebo na siedem części i spowodował zagładę. Na szczęście z fragmentów nieba udało się złożyć niemal każdy kształt, w tym człowieka, rośliny, zwierzęta, a dzięki temu uratowano świat przed spustoszeniem.
Założeniem łamigłówki jest ułożenie wszystkich siedmiu elementów w taki sposób, aby na podstawie obrazka konturowego odtworzyć dany kształt. Reguł rządzących układanką jest niewiele, jednak decydują one o trudności wyzwania: w układance trzeba wykorzystać wszystkie siedem elementów, które muszą do siebie przylegać, ale nie mogą na siebie nachodzić. Ponadto, każdy element układanki można dowolnie obracać i zmieniać jego położenie. Te proste zasady pozwalają na ułożenie tysięcy wzorów, dokładnie jak w legendzie.
Wykorzystanie tangramu na matematyce nie sprowadza się tylko do nauki geometrii. Oczywiście, sprzyja poznawaniu i zrozumieniu pojęć z jej zakresu, ale tangram to przede wszystkim doskonała łamigłówka. Nawet przedszkolak może zmierzyć się z tangramem: warunkiem jest jednak praca z wzorami, które uwzględniają wszystkie kontury kształtu, także te wewnętrzne. Uczeń szkoły podstawowej nie potrzebuje już tego typu ułatwień i może spróbować swoich sił w klasycznej formie łamigłówki. Takie ćwiczenie doskonale kształtuje wyobraźnię, logiczne myślenie, przewidywanie skutków czynności manipulacyjnych. Można też rozbudzić w dziecku kreatywność i zachęcić je do tworzenia własnych wzorów. Choć tangram znany jest w Europie od XVIII wieku nie stracił na swojej aktualności i doskonale potwierdza zasadę, że najlepsze łamigłówki to te o najprostszych założeniach.
